یخچال

کار یخچال، گرفتن گرما از مواد غذایی در یک فضای بسته است تا دمای آنها را کاهش دهد که این کار را با عمل تبخیر مایع انجام می‌دهد و به این ترتیب گرما را جذب می‌کند. مایع یا ماده سردکننده‌ای که در یخچال به کار می‌رود در دمای خیلی پایینی بخار و باعث می‌شود داخل یخچال به دمای انجماد برسد.

بنابراین براساس این اصل فیزیکی کار می‌کند که در یک مایع که به روش تراکم سریع تبخیر می‌شود، بخار به راحتی منبسط می‌شود و نیاز به انرژی جنبشی دارد و این نیاز را از فضای اطراف تأمین می‌کند. به این ترتیب غذاهایی که آنجا هستند انرژی گرمایی خود را از دست می‌دهند و سرد می‌شوند.

سرمایشی که با انبساط سریع گازها صورت می‌گیرد اساس کار یخچال‌های امروزی است. نخستین یخچال دست‌ساز را ویلیام کولن در سال 1748 میلادی در دانشگاه گلاسکو به نمایش گذاشت. البته او هیچ‌وقت اختراع خود را به استفاده عملی نرساند.

سال 1805 میلادی مخترع امریکایی به نام اولیور اوانز اولین یخچال را طراحی کرد، اما اولین یخچالی را که می‌توانست مورد استفاده قرار بگیرد جاکوب پرکینز در سال 1834 اختراع کرد که در آن در چرخه تراکم، گاز اتر به کار می‌رفت. پزشک امریکایی جان گری در سال 1844 براساس طرح اولیور ایوانز یخچالی ساخت که یخ بسازد تا بتواند بیماران مبتلا به تب زرد خود را خنک کند.

مهندس آلمانی کارل ون‌لیندن فرآیند مایع کردن گاز در یخچال را در سال 1876 به نام خود ثبت کرد که بخش اصلی فناوری به کار رفته در یخچال است. در یخچال‌های اواخر سال‌های 1800 میلادی تا 1929 گازهای سمی آمونیاک، متیل‌کلرید و دی‌اکسید گوگرد برای مایع خنک‌کننده به کار گرفته می‌شدند.

نشت متیل کلرید در سال‌های 1920 چندین حادثه مهلک آفرید و سه شرکت امریکایی را بر آن داشت که تحقیقات مشترکی برای یافتن روشی کم‌خطرتر جهت سرد کردن مواد غذایی آغاز کنند.

تلاش‌های آنها به کشف گاز فرئون‌دار منجر شد. در عرض چند سال یخچال‌های فرئون‌دار به یکی از لوازم اصلی آشپزخانه تبدیل شدند. چند دهه طول کشید تا مردم فهمیدند کلروفلوروکربن‌ها هم لایه ازن کره زمین را دچار مشکل می‌کنند.

18نکته ي کوتاه وپرفايده در رابطه با استفاده ازيخچال وفريزر در خانه :

1- محل قرار گرفتن يخچال

از قرار دادن يخچال يا فريزر در مجاورت دستگاه‌هاي گرمازا مثل اجاق‌گاز، آب‌گرمکن، شوفاژ و نور مستقيم خورشيد بپرهيزيد.

فضاي پشت يخچال و فريزر بايد حداقل بيست سانتي‌متر، براي گردش هوا، با ديوار فاصله داشته باشد. مطمئن شويد که يخچال يا فريزر روي يک سطح ‌تراز قرار گرفته و در آن به ‌طور کامل بسته مي‌شود.

2- انتخاب صحيح يخچال

هنگام خريد يخچال مدل‌هايي را انتخاب کنيد که مصرف انرژي کمتر و بازدهي بيشتري داشته باشند. هم‌چنين از وجود برچسب انرژي روي يخچال مطمئن شويد.

3- جابه‌جايي يخچال

در صورتي که ناچار به جابه‌جايي و يا حمل آن هستيد، حداقل دو تا سه ساعت پس از جابه‌جايي، يخچال را به برق وصل کنيد.

4- تنظيم ترموستات يخچال

دماي داخل فريزر معمولاً سه تا چهار درجه زيرصفر و دماي داخل محفظه ي يخچال سه تا چهار درجه بالاي صفر بايد باشد، تنظيم نادرست ترموستات علاوه بر اينکه باعث فاسد شدن و يخ زدگي مواد غذايي مي‌شود، مصرف انرژي را نيز افزايش مي‌‌دهد.

5- قراردادن چيزهاي گرم در يخچال

قرار دادن چيزهاي گرم در يخچال کار درستي نيست؛ زيرا هم با گرم کردن فضاي داخل يخچال اثر سرما را کم مي‌کنند و هم در اثر گرم شدن داخل يخچال، ذرات برفک و يخ آب شده و همراه با آلودگي‌هاي احتمالي به داخل غذاها مي‌چکد و سبب آلودگي آنها مي‌شود.

6- هواي سرد و گرم در يخچال

در يخچال‌هايي که در قسمت بالاي آن يخدان قرار ندارد، طبقات پايين‌تر بيشتر با هواي سرد در تماس هستند تا طبقات بالا؛ چون همان‌طور که مي‌دانيد هواي سرد، سنگين‌تر از هواي گرم است. همچنين چيزهايي که در قسمت در يخچال گذاشته مي‌شوند به علت آنکه هنگام باز و بسته شدن، اين قسمت در مجاورت هواي بيرون قرار مي‌گيرد، کمتر از سرماي ضروري بهره‌مند مي‌شوند.

7- باز و بسته کردن در يخچال

در يخچال يا فريرز را هيچ‌گاه به مدت طولاني باز نگذاريد و از باز و بسته کردن بيهوده ي آن به خصوص در تابستان خودداري کنيد.

8- حفظ سرماي يخچال

اگر برق قطع شد يا به دليلي به طور موقت از کار افتاد، از باز و بسته کردن در آن خودداري کنيد و اگر مي‌توانيد روي يخچال را با لحاف يا پتو بپوشانيد تا سرماي داخل يخچال تا حدّ امکان حفظ شود. در تابستان که با هر مرتبه باز و بسته شدن در يخچال، درجه ي حرارت داخل دستگاه به سرعت بالا مي‌رود، بايد درجه ي سرما را بيشتر کرد تا سرماي لازم زودتر در داخل يخچال توليد شود.

9- انبار کردن مواد غذايي در يخچال

مقدار زيادي مواد غذايي انباشته روي هم را در يخچال قرار ندهيد، چون وقت زيادي لازم است که سرما به همه ي آنها نفوذ کند، بنابراين زودتر خراب مي‌شوند. براي مثال، ديده مي‌شود که مقدار زيادي سبزي را به صورت دسته در يخچال مي‌گذارند و بعد از يکي دو روز وقتي بيرون مي‌آورند وسط آن گنديده و در اثر تخمير، داغ شده است. براي نگهداري سبزي خوردن در يخچال، ابتدا آن را پاک کنيد و بشوييد. سپس در پارچه ي نازکي بريزيد و داخل يخچال بگذاريد. در صورتي که مقدار سبزي زياد است، براي اينکه سالم‌تر بماند، پس از پاک کردن، قسمتي را به صورت نشسته داخل کيسه بريزيد و در يخچال نگه داريد و هنگام مصرف بشوييد.

برفک‌ها را به طور منظم آب کنيد؛ زيرا به محض افزايش قشر برفک، مصرف انرژي بالا مي‌رود. لوله‌هاي پشت يخچال يا فريزر را دست کم سالي دوبار گردگيري کنيد.

10- رفع بوي يخچال

براي رفع بوي يخچال مي‌توانيد مقداري زغال را نيم کوب کنيد، در کيسه پارچه‌اي نازکي بريزيد و در يخچال به خصوص طبقات بالاي آن بگذاريد. هر چند وقت يک بار کيسه زغال را در آفتاب بگذاريد تا خشک شود و دوباره قدرت بوگيري داشته باشد. جدار داخل يخچال را نيز هر چند وقت يک بار با محلول جوش شيرين و آب تميز کنيد.

11- نگه‌داري مواد غذايي در يخچال

اين موضوع به نوع ماده ي غذايي و مقدار آن، درجه ي آلودگي و شرايط محيطي بستگي دارد. براي مثال، يک قطعه گوشت تازه را که از مغازه قصابي مي‌خريم، صلاح نيست بيش از سه روز در يخچال نگه‌داري کنيد. براي نگه‌‌داري انواع خورش نيز ابتدا در حالي که سرپوش ظرف خورش گذاشته شده، آن را حداقل پنج دقيقه بجوشانيد و بدون اينکه به آن دست بزنيد بگذاريد خنک شود. سپس داخل يخچال قرار دهيد. به اين ترتيب مي‌توانيد دو تا سه روز خورش را در يخچال نگه داريد. پنير با نمک را مدت نسبتاً طولاني در يخچال مي‌شود نگه داشت. مرغ معمولاً دو تا سه روز در يخچال قابل نگه‌داري است. سبزيجات را تا يک هفته و ميوه‌جات را هم بسته به نوع و سلامت پوست آنها شايد تا چند هفته به راحتي بتوان در يخچال نگه‌داري کرد.

12- مناسب‌ترين درجه فريزر

مناسب‌ترين درجه ي سرماي درون فريزر که هم مواد غذايي را سالم نگه مي‌دارد و هم مانع از بين رفتن ويتامين‌ها و خواص خوراکي‌ها مي‌شود، 16- تا 20- درجه سانتي‌گراد است.

13- راهنماي چراغ‌هاي آگاهي‌دهنده ي يخچال

چراغ‌هاي آگاهي‌دهنده ي فريزرها معمولاً سه چراغ سبز، قرمز و زرد دارند. چراغ سبز نشان دهنده ي برقراري جريان برق ورودي به فريزر است. چراغ قرمز نشان مي‌دهد که به دليلي، مانند خرابي ترموستات، عمل سرماسازي خوب انجام نمي‌شود. از اين رو، اين چراغ هميشه بايد خاموش باشد تا مطمئن باشيم که فريزر به خوبي کار مي‌کند. اما براي چراغ زرد کليدي وجود دارد که معمولاً اتصالات را به صورت مستقيم در مي‌آورد تا سرما به حدّ کافي برسد و چراغ قرمز خاموش شود. در اين موقع اين کليد را به حالت خاموش درمي‌آوريم، چراغ زرد هم خاموش مي‌شود.

14- زياد شدن برفک فريزر

چنانچه لاستيک‌هاي دور در،خراب شود، برفک داخل فريزر زياد مي‌شود که براي رفع اين مشکل بايد لاستيک‌ها تعويض شوند.

15- روشن شدن چراغ قرمز فريزر

چنانچه برودت يخچال خوب باشد، ولي باز چراغ فريزر روشن شود، سيم‌هاي چراغ اتصال پيدا کرده‌اند.

16- ريپ زدن فريزر

اگر فريزر شما بعد از چند بار ريپ زدن روشن شود، ممکن است در اثر کار زياد، پلاتين‌هاي رله کثيف شده باشند شما بايد آنها را تميز و يا رله را عوض کنيد.

17- سوت کشيدن فريزر

اگر فريزر شما سوت مي‌کشد و برودت کم است، با چکش لاستيکي نقاط مختلف لوله‌هاي رابط به خصوص ابتداي اوپراتيورها (لوله‌هايي از جنس آلومينيوم براي اينکه سرما را سريع و خوب منتقل کنيد) و به فيلتر ضربات آرامي وارد کنيد. اگر عيب رفع نشد، لوله‌ها بايد شسته و فريزر تجديد شارژ شود.

18- برودت بد فريزر

اگر برودت در طبقه‌هاي بالا خوب اما در طبقه‌هاي پايين نامطلوب است، گاز فريزر تمام شده،علت تخليه ي گاز را بررسي کنيد.